ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΙΣ ΤΟΜΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΜΥΡΤΙΔΙΩΝ 03-08-2013

Παρουσίαση Τόμου Πρακτικῶν

τῆς Ἡμερίδος ἐπί τῇ συμπληρώσει 150 ἐτῶν
ἀπό τῆς ἀποπερατώσεως τοῦ περικαλλοῦς Ἱεροῦ Ναοῦ
Παναγίας τῆς Μυρτιδιωτίσσης (1857-2007)
εἰς τά Μυρτίδια τήν 22^αν Σεπτεμβρίου 2007 

Ὁ τόμος πού παρουσιάσθηκε ἀφορᾶ τά πρακτικά τῆς Ἡμερίδος πού ἔγινε στά Μυρτίδια τόν Σεπτέμβρη τοῦ 2007 γιά νά ἑορταστεῖ ἡ ἐπέτειος τῶν 150 χρόνων ἀπό τήν ὁλοκλήρωση τῶν ἐργασιῶν ἀποπερατώσεως τοῦ Νέου Ναοῦ τῆς Μονῆς Μυρτιδίων.

Ἡμερίδα : «Παναγία Μυρτιδιώτισσα Κυθήρων»
Σχολιασμός στό ὑμνολογικό παράρτημα τοῦ ἐπετειακοῦ Τόμου
ἀπό τόν Γεώργιον Ἰ. Λουράντον, Θεολόγον                                                                   

Σεβασμιώτατε, Σεβαστοί μου Πατέρες

Ἔχει ὑποστηριχθεῖ ἀπό εἰδικούς ὅτι ἡ Βυζαντινή ὑμνογραφία μετά τόν 12ο αἰῶνα βρίσκεται μέχρι σήμερα στή φάση τῆς παρακμῆς, παρά τίς λιγοστές φωτεινές ἐξαιρέσεις. Τολμῶ νά ἰσχυριστῶ ὅτι ἡ πλούσια -ποσοτικά καί ποιοτικά- ὑμνοποιητική παραγωγή σύγχρονων ὑμνογράφων γιά τήν Πολιοῦχο καί Προστάτιδα τοῦ νησιοῦ μας Παναγία Μυρτιδιώτισσα, διαθέτει τίς δυνατότητες νά ἀναιρέσει τήν παραπάνω ἐκτίμηση καί , ὡς λαμπρότατη, ὄχι ἁπλῶς φωτεινή ἐξαίρεση, νά διαψεύσει τόν ἰσχύοντα κανόνα.

Ἡ πρώτη ἀκολουθία τῆς Μυρτιδιωτίσσης εἶναι αὐτή πού συνέθεσε ὁ μακαριστός Ἐπίσκοπος Κυθήρων Σωφρόνιος Πάγκαλος,  κατά τή διάρκεια τῆς ἀρχιερατείας του (1637-1648). Μέχρι τότε, κατά τήν ἑορτή τῆς 24ης Σεπτεμβρίου, ἐψάλλετο  ἡ ἀκολουθία τῆς 15ης Αὐγούστου, δεδομένου τοῦ γεγονότος ὅτι ἡ ἑορτή τῆς Εὑρέσεως συνέπιπτε μέ τήν 40ή ἡμέρα ἀπό τήν σπουδαία Θεομητορική ἑορτή τῆς Κοιμήσεως.

Τό 1951, ὁ  Σοφοκλῆς Καλούτσης, κάτοχος λαμπρᾶς μορφώσεως, ἀφοῦ λεπτομερῶς μελέτησε τήν ἀκολουθία τοῦ Παγκάλου διαπίστωσε σοβαρά ἐλαττώματα καί ἀναγκάστηκε νά συνθέσει ἐξ ὑπαρχῆς νέα ἀκολουθία πού ἀναφέρονταν στό θαυμαστό γεγονός τῆς εὑρέσεως τῆς πανσέπτου Εἰκόνας, στό συγκλονιστικό θαῦμα τοῦ παραλύτου καί σέ ὅλα τά κατά καιρούς συντελεσθέντα θαύματα τῆς Παναγίας  στό νησί τῶν Κυθήρων.

Στό ἐξαιρετικό αὐτό πόνημα τοῦ Καλούτση,  τό ὁποῖο  ἐκδόθηκε τό 1951, δέν εἶχαν συμπεριληφθεῖ : 1. «Ὁ Μέγας Παρακλητικός Κανόνας» καί 2. «Τά ἐγκώμια πρός τήν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον τήν  Μυρτιδιώτισσαν σέ τρεῖς στάσεις», πού ψάλλονταν κατά τήν ἀγρυπνία τῆς 24ης Σεπτεμβρίου.

Ὁ φίλεργος, φιλάγιος καί φιλακόλουθος Μητροπολίτης μας, μέ τήν βοήθεια τῆς συζύγου τοῦ σπουδαίου ὑμνογράφου, ἀγαπητῆς σέ ὅλους μας κ. Σουζάνας Καλούτση , ξέθαψαν στήν κυριολεξία τά ὑπέροχα αὐτά κείμενα καί τά συμπεριέλαβαν στή νέα ἐπιμελημένη ἔκδοση, πού σήμερα σᾶς παρουσιάζουμε.

Τό παρόν πόνημα, ἀναμφίβολα καλύπτει ἕνα σοβαρό κενό καί εἶναι ἄξιο ἀναφορᾶς ὅτι ἡ σοβαρή καί ὡς ἕνα βαθμό πρωτότυπη ἐργασία, δέν γίνεται ἀπό ἀμύητο καί μέ ἐγκεφαλική μόνο διεργασία, ἀλλά ἀπό γνώστη τοῦ ἀντικειμένου, ὑμνητή τοῦ κάλλους τῶν ἱερῶν ὕμνων καί, μή ξεχνᾶμε, διάκονο τοῦ Ἀναλογίου τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τοῦ Ἐσταυρωμένου γιά πολλά χρόνια. Μπορεῖ νά χαρακτηριστεῖ ὡς ἕνα ἄριστο βιωματικό δημιούργημα. Ἕνα προϊόν γνώσης καί προσευχῆς. Καί μπορεῖ ὁ λόγιος συγγραφέας νά μήν εἶναι Θεολόγος, εἶναι Νομικός, ἀλλά γνωρίζει καί ἐφαρμόζει τήν πατερική ρήση : «Εἰ Θεολόγος εἶ, ἀληθῶς προσεύξῃ, καί εἰ ἀληθῶς προσεύξῃ, Θεολόγος εἶ».

Ὁ Παρακλητικός Κανόνας τοῦ Καλούτση ἔχει συνταχθεῖ σύμφωνα μέ τό Μεγάλο Παρακλητικό Κανόνα,  πού ψάλλουμε αὐτή τήν περίοδο στήν Ἐκκλησία μας. Τά τροπάρια τοῦ Κανόνος ἔχουν συνταχθεῖ μέ φοβερή ἐπιμέλεια καί φροντίδα, εἰς τρόπον ὥστε οὐδεμία νά παρουσιάζεται στούς ψάλλοντας δυσχέρεια. Ἔχει ἀκροστιχίδα τήν ἑξῆς φράση: «Τήν δόξαν μέλπω ἐν ὕμνοις Κυθηρίων Σ.Κ». Στά δύο τελευταία τροπάρια τῆς τρίτης καί τῆς ἕκτης ὠδῆς ἀκροστιχίδα εἶναι τά ἀρχικά τοῦ ὀνόματος τοῦ συγγραφέως «Σ.Κ»,  εἰς δέ τά Μεγαλυνάρια πλήν τοῦ «Ἄξιον ἐστίν ὡς ἀληθῶς...» ὁλόκληρον το ὄνομα αὐτοῦ «Σοφοκλῆς».

Ἤδη,  στό πρῶτο τροπάριο τῆς πρώτης ᾠδῆς τοῦ Κανόνος ὁ συγγραφέας ἐκλιπαρεῖ τή βοήθεια τῆς Θεοτόκου «τήν εὐεργετικήν δύναμιν τῆς ὁποίας ἐδοκίμασεν ἀπ' αἰώνων ἡ οἰκογένειά του...»,  ὅπως σέ ἄλλο σημεῖο ἀναφέρει, προκειμένου νά μπορέσει νά ὑμνήσει τήν Κεχαριτωμένην τῶν Μυρτιδίων:

«Τήν Κυθηρίων Σε προστάτιν ᾂσμασιν, ἐπιχειρῶν εὐφημεῖν, ἐκλιπαρῶ θείαν, ἀρωγήν Σου Δέσποινα, καταπεμφθῆναι ἄνωθεν, ἐπ' ἐμοί τῷ ἀθλίῳ, πηγήν γάρ ὄντως γινώσκω Σε, ἄφθονον σοφίας καί χάριτος». (Τροπάριον α', τῆς ᾨδῆς α').

Στόν Κανόνα  ἐπανειλημμένως γίνεται λόγος γιά  τό συγκλονιστικό γεγονός τῆς εὑρέσεως τῆς Ἁγίας Εἰκόνας, πού σφράγισε ἀναμφίβολα τήν ἱστορία τοῦ νησιοῦ μας  ὅπως :

«...μυρσινῶν γάρ ἐν μέσῳ, φυτῶν τήν θείαν Εἰκόνα Σου, ταύτην θαυμαστῶς ἀπεκάλυψας...» (Τροπάριον β', τῆς ᾨδῆς α').

Καί ἀλλοῦ :

«Εὗρε ποιμήν πάνσεπτον, θείαν Εἰκόνα Σου, ἐν μυρσίναις, Σοῦ φωνήν τήν ἔνδοξον ἀκηκοώς, βίῳ γάρ σεμνῷ Θεόνυμφε, ὡς κεκοσμημένος, Σῆς χάριτος κατηξίωται, διόπερ γηθοσύνως, Κυθηρίοις κηρύττει, ἀνυμνῶν Σε χαρᾶς εὐαγγέλια» (Τροπάριον β', τῆς ᾨδῆς δ').

Στόν ἴδιο Κανόνα, ἐκτός ἀπό τό θαυμαστό γεγονός τῆς εὑρέσεως τῆς Ἁγίας Εἰκόνας, ὁ χαρισματικός ὑμνογράφος ἀνήγαγε τά μέχρι τῆς ἐποχῆς του διασωθέντα ἱστορικά στοιχεῖα γιά τά θαύματα τῆς Θεομήτορος σέ Ὕμνο καί ᾨδή στή λατρευτική πράξη τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἀξίζει νά ἐρανισθοῦμε ὁρισμένα σημεῖα.

Στό δ' τροπάριο τῆς ᾠδῆς γίνεται λόγος γιά τό θαῦμα τῆς ἰάσεως τοῦ παραλύτου «...Δακρυρροοῦντι παραλύτῳ γέγονας, τῆς εὐφροσύνης πηγή....παντοδυνάμῳ νεύματι ἐθεράπευσας νόσον.....» 

Στό α' τροπάριο τῆς η' ᾠδῆς γίνεται λόγος γιά τό θαῦμα τῆς διασώσεως τοῦ φρουρίου τῆς Χώρας τῶν Κυθήρων ἀπό κεραυνό. Εἶναι τό θαῦμα πού ἀπεικονίζεται στό κάτω μέρος τοῦ χρυσοῦ περιβλήματος τῆς Ἁγίας Εἰκόνας,  μαζί μέ τό θαῦμα τῆς εὑρέσεως  καί τῆς ἰάσεως τοῦ παραλύτου.  

Χαρακτηριστικά ἀναφέρει  «...Ηὐλαβήθη Θεοῦ Σέ Μητέρα, κεραυνός πεπτωκώς, Κυθήρων ἐν Φρουρίῳ, ὁ παραδόξως, σῷον καταλέλοιπεν...».

Στό β' τροπάριο τῆς στ' ᾠδῆς γίνεται λόγος γιά τό θαῦμα τῆς διασώσεως τοῦ Ἱεροῦ Προσκυνήματος Μυρτιδίων ἀπό τούς Πειρατές, πού πολλές φορές προσπάθησαν νά ἀπογυμνώσουν τό Προσκύνημα καί νά αἰχμαλωτίσουν τούς Μοναχούς, πού θά συναντοῦσαν ἐκεῖ. Ἀλλά:

«Νενίκηται πειρατῶν τά βάρβαρα, Ἀλγερινῶν τε καί Τούρκων τά στίφη, καί θαυμαστῶς, Κυθηρίων ἡ Νῆσος, τῇ κραταιᾷ προστασίᾳ Σου σέσωσται, διόπερ θείαν στρατηγόν, καί ὑπέρμαχον ὄντως κηρύττει Σέ».

Ἡ Μυρτιδιώτισσα, σύμφωνα μέ τόν Κανόνα, εἶναι αὐτή πού «ἔλυσε τῆς ἀτεκνίας τήν λύπην», αὐτή πού λύει «νόσου δεινῆς τά συμπτώματα», αὐτή πού «ναυτικούς διέσωσε καί εἰς τόν Λιμένα τῶν Μυρτιδίων  ἐν γαλήνῃ καί χαρᾷ ὡδήγησεν», εἶναι «ἡ θεραπεύσασα τῆς ἀποπληξίας τήν ἀσθένειαν»,  εἶναι «τῶν κινδύνων καί δεινῶν ἀπαλλαγή».

Στό ἴδιο πνεῦμα θά λέγαμε κινοῦνται καί τά Ἐγκώμια «πρός τήν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον τήν Μυρτιδιώτισσαν», πού ψάλλονται, ὅπως προεῖπα, σέ τρεῖς στάσεις κατά τήν ἀγρυπνίαν τῆς 24ης Σεπτεμβρίου, ἔχουν συνταχθεῖ σύμφωνα μέ τά ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου καί ἔχουν καί οἱ τρεῖς ἀκροστιχίδα τά γράμματα τοῦ ἀλφαβήτου.

Τό περιεχόμενο τῶν ἐγκωμίων, ὅπως καί τοῦ Παρακλητικοῦ Κανόνα ἄλλωστε, εἶναι κατανυκτικό, θριαμβευτικό καί ἔχει μέσα του τήν προσευχή. Ὁ ἱερός ὑμνογράφος προσεύχεται γιά λογαριασμό τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας καί γιά νά τό εἰδικεύσω θά πῶ, πώς προσεύχεται γιά λογαριασμό τῶν Κυθηρίων. Στά Ἐγκώμια τοῦ Καλούτση συναντᾶμε ὅλες τίς ἀποχρώσεις τοῦ θρησκευτικοῦ συναισθήματος, ἀπό τήν δοξολογία καί τήν εὐχαριστία μέχρι τήν ἔντονη συντριβή καί μετάνοια.

Ἀνθολογῶ ἀπό τά ἐγκώμια μερικά εὔοσμα σημεῖα γιά τοῦ λόγου τό ἀληθές:

Ἀπό τήν πρώτη στάση: «Σωτηρίας τρίβον, ἐν ἀγάπῃ λαόν, Κυθηρίων τοῦ ὁδεύειν ὁδήγησον, τήν διχόνοιαν σβεννῦσα Σαῖς εὐχαῖς».

Ἀπό τήν δεύτερη στάση: «Νεῦσον πρός ἡμᾶς, Οὐρανόθεν Ἄχραντε Παρθένε, συμπαθῶς ἡμῶν ἐπακούουσα, καί πληροῦσα τά αἰτήματα ἡμῶν».

Καί ἀπό τήν τρίτη στάση: «Κρίσεως ἐν ὥρᾳ, τῇ φοβερᾷ Παρθένε, ἀνεύθυνόν με δεῖξον». 

Οἱ  ἄλλοι δύο κανόνες πού συμπεριλαμβάνονται στό ὑμνολογικό παράρτημα γράφτηκαν ἀπό τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ.Σεραφείμ .

Ὁ ἕνας καλύπτει ἕνα σοβαρό κενό,   ἀφοῦ γράφτηκε γιά νά ψάλλεται ὡς δεύτερος Κανόνας κατά τήν ἑορτή τῆς 24ης Σεπτεμβρίου, δεδομένου τοῦ γεγονότος ὅτι ὁ Καλούτσης  δέν  εἶχε συμπεριλάβει στήν Ἀκολουθία του δεύτερον κανόνα, παρόλο πού ἡ τυπική διάταξη , ὅπως συμβαίνει καί στήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως, θέλει δύο Κανόνες, ἐνῶ ἐπίσης ὁρίζει νά μή στιχολογεῖται  «Ἡ Τιμιωτέρα», ἀλλά ἀντί αὐτῆς ἡ θ' ᾠδή τῶν δύο Κανόνων.  Ὁ Κανόνας    εἶναι  σέ ἦχο δ' καί ἔχει συνταχθεῖ σύμφωνα μέ τόν κανόνα τοῦ Ἀκαθίστου «Ἀνοίξω τό στόμα μου...». Ὁ ἴδιος Κανόνας εἶναι καί  λιτανευτικός τῆς περιόδου τοῦ Ἱεροῦ Τριῳδίου καί θά ψάλλεται τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας , ἡμέρα κατά τήν ὁποίαν, σύμφωνα μέ ἀρχαιότατο ἔθιμο, ἡ Εἰκόνα τῆς Μυρτιδιωτίσσης λιτανεύεται μέ εὐλάβεια ἀπό τό Ἱερό Προσκύνημα τῶν Μυρτιδίων στήν πρωτεύουσα τοῦ νησιοῦ.

Ὁ Κανόνας ἔχει ἀκροστιχίδα «Πανήγυριν ἱεράν ἄγομεν Μυρτιδιωτίσσης» καί  εἶναι γραμμένος σέ μία γλῶσσα ἁπλῆ καί ἱεροπρεπῆ καί μέ ἁγιογραφική καί ἁγιοπατερική θεμελίωση.

Ἰδιαίτερη ἐντύπωση προκαλοῦν στόν Κανόνα τοῦ Σεβασμιωτάτου οἱ ἄπειρες  ἀναφορές στό πρόσωπο τῆς Θεοτόκου, γιά τήν ἀμέριστη συμπαράσταση καί γιά τή στενή σχέση της μέ τήν κοινωνία καί τόν πονεμένο ἄνθρωπο, πού προστρέχει στήν ἀρωγή καί τή βοήθειά της.

Δανείζομαι δύο τροπάρια ἀπό τόν Κανόνα:

«Ἐπί τῷ σῷ θρόνῳ ἀναπαυομένη, τῆς Μονῆς Μυρτιδιώτισσα, ἥν περισκέπεις, προστατεύεις τά τέκνα σου, καί ἀπαλλάττεις θλίψεων, πόνου συμφορᾶς τούς ἱκέτας σου» (Τροπάριον γ', τῆς ᾨδῆς δ').

Καί ἀλλοῦ:

«Ἵλεως γενοῦ τοῖς ἀναξίοις, Πανάχραντε Παναγία Μυρτιδιώτισσα, καί ἀχρείοις δούλοις σου, τοῖς ἐπιζητοῦσί σου, τήν προστασίαν Δέσποινα, καί σήν βοήθειαν· διάλυσον δεινάς συμφοράς τε, ἴασιν διδοῦσα, νόσων καί καχεξίας» (Τροπάριον α', τῆς ᾨδῆς η').

Ὁ ἱερός ὑμνογράφος ἐδῶ ἐκφράζει τή βαθειά τιμή καί εὐλάβεια πρός τό πανάχραντο καί πανάσπιλο πρόσωπο τῆς Μητέρας τοῦ Φωτός. Ὁλόκληρος ὁ Κανόνας εἶναι,  θά λέγαμε, κάποια ταπεινά εὐχαριστήρια ἄνθη τῆς εὐγνωμονούσης καρδίας τοῦ Ἐπισκόπου μας, ἡ λυρική ἔκφραση τοῦ ὑμνογράφου-Ἐπισκόπου, πού μπορεῖ ἐκ μέρους τοῦ ποιμνίου του, νά εὐχαριστεῖ, νά δοξολογεῖ, νά παρακαλεῖ, νά ἱκετεύει γιά ὅλους καί γιά ὅλα : γιά τά νησιά τῶν Κυθήρων καί τῶν Ἀντικυθήρων,  γιά τίς οἰκογένειες, γιά τή στρατευομένη νεολαία, γιά τά τίμια γηρατειά, γιά τήν καρποφορία τῶν δέντρων , γιά τήν ἀπαλλαγή ἀπό τίς σεισμικές δονήσεις καί τήν ξηρασία τῆς γῆς καί γιά ὅλα ὅσα ἕνας Ποιμένας εὔχεται γιά τό ποίμνιό του.

Ὁ δεύτερος Κανόνας  του εἶναι λιτανευτικός-ἀναστάσιμος καί θά ψάλλεται τήν ἑβδομάδα τῆς Διακαινησίμου καί τήν ἑβδομάδα τοῦ Θωμᾶ κατά τήν λιτανεία τῆς Ἁγίας Εἰκόνας στά χωριά τοῦ νησιοῦ.

Τοῦ Κανόνος προηγεῖται εὐχή ὅπου ὁ ἱερός ὑμνογράφος ἱκετεύει τόν Πολυέλεο Κύριο νά δώσει τή χάρη,  τή δύναμη καί τήν εὐλογία του νά ξεκινήσει ἡ λιτανευτική πορεία «...ἀπό τόπου εἰς τόπον καί ἀπό ἐνορίας εἰς ἐνορίαν κατά τήν Ἀναστάσιμον καί λαμπράν ταύτην περίοδον...», ὅπως χαρακτηριστικά ἀναφέρει, ἐνῶ ἐπίσης παρακαλεῖ τόν Πανάγαθο Θεό διά πρεσβειῶν τῆς Μυρτιδιωτίσσης νά ἱκανοποιήσει ὅλα «...τά εὐσεβῆ καί εὐγενῆ αἰτήματα τῶν καρδιῶν μας...».

Ὁ Κανόνας ἔχει συνταχθεῖ σύμφωνα μέ τόν περίφημο ἀναστάσιμο Κανόνα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ,  πού ξεκινάει μέ τίς φράσεις «Ἀναστάσεως ἡμέρα λαμπρυνθῶμεν λαοί...». Εἶναι ἀναστάσιμος, ἀλλά καί θεομητορικός, ἐνῶ  ὁ ἱερός ὑμνογράφος συχνά κάνει λόγο γιά συνεορτασμό τῆς Ἀνάστασης τοῦ Κυρίου καί τῆς Θεοτόκου. Χαρακτηριστικά ἀναφέρει :

«...τήν ἀνάστασιν Χριστοῦ, ὑμνοῦμεν φαιδρῶς σύν Θεομήτορι...» (Τροπάριον α', τῆς ᾨδῆς α') ἤ «...πανηγυρίζομεν, Χριστοῦ θείαν ἔγερσιν ... καί ὕμνοις γεραίρομεν, Μητροπάρθενον Ἄνασσαν» (Τροπάριον β', τῆς ᾨδῆς α') καί ἀλλοῦ «...Χριστός γάρ ἐγήγερται καί Εἰκών λιτανεύεται» (Τροπάριον γ', τῆς ᾨδῆς α').

Ὁ δόκιμος ὑμνογράφος καί διακεκριμένος θεολόγος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας, δέν ξεχνᾶ πώς πανήγυρις καί γιορτή τῆς Παναγίας μας δέν εἶναι μόνο οἱ θεομητορικές πού ἀναφέρονται ἀποκλειστικά στό πανάγιο πρόσωπό της, ἀλλά καί κάθε γιορτή ἀφιερωμένη στόν Υἱό της, ὅπως στήν προκειμένη περίπτωση ἡ Ἀνάσταση. Κατά τήν ἐπιγραμματική ἔκφραση τοῦ Βασιλείου Σελευκείας: «δι' ὧν γάρ τόν Εὐεργέτην δοξάζομεν , καί τήν αὐτοῦ Μητέρα συνδοξάζομεν».  

Τό ἐνδιαφέρον ἐδῶ ἐπικεντρώνεται , ὅπως εἶναι φυσικό, στή λιτάνευση τῆς Ἁγίας Εἰκόνας. Δανείζομαι καί πάλι ὁρισμένα ἀποσπάσματα ἀπό τούς ὕμνους:

«Ἐν τῇ προόδῳ τῆς Σεπτῆς σου, καί Ἁγίας Εἰκόνος, ἅπαν φιλοθέων σύστημα, ἐν ᾠδαῖς καί ᾂσμασι, ἀπό καρδίας ψάλλει σοι· Χαῖρε τῶν Μυρτιδίων καύχημα, καί Κυθηρίων πιστῶν, τιμή καί σέμνωμα» (Τροπάριον α', τῆς ᾨδῆς δ').

Καί ἀλλοῦ:

«Προσδράμωμεν λαμπροφοροῦντες, τῇ λιτανείᾳ Εἰκόνος, τῆς Παναγίας ἐνζήλως˙ καί συλλιτανεύσωμεν, τοῖς συμπολίταις ἀδελφοῖς, τό τῶν Κυθηρίων θησαύρισμα» (Τροπάριον γ', τῆς ᾨδῆς ε').

Ἔχει καί ἄλλα πολύ ἐνδιαφέροντα σημεῖα ὁ Κανόνας, ἀλλά θά μείνω μόνο στή συγκινητική  ἀναφορά στούς κτήτορες τοῦ Ἱεροῦ Προσκυνήματος, Ἱερομόναχο Ἀγαθάγγελο Καλλίγερο καί Μοναχό Λεόντιο, ὅπου ὁ διακεκριμένος ὑμνογράφος δέεται γιά τήν ἀνάπαυσιν τῶν ψυχῶν τους. Χαρακτηριστικά ἀναφέρει:

«Ἄνεσιν ψυχῆς καί ἀνάπαυσιν δώρησαι, Κυρία τῶν Ἀγγέλων, Μυρτιδιώτισσα Κόρη, κτήτορσι Μονῆς, Λεοντίῳ Μοναχῷ καί Ἀγαθαγγέλῳ, οὕς ἀνευφημοῦμεν, καί μακαρίζομεν» (Τροπάριον δ', τῆς ᾨδῆς η').

Ἀπό τίς προηγηθεῖσες σύντομες ἀναφορές μας καθίσταται νομίζω σαφές, ὅτι τόσο ὁ ἀείμνηστος Σοφοκλῆς Καλούτσης, ὅσο καί ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ.Σεραφείμ, μέ τά ὑμνολογικά τους αὐτά κείμενα ἔχουν συνεισφέρει στή κυθηραϊκή εὐσέβεια μέ ἕνα μοναδικό τρόπο.  Πρόκειται γιά μία πολύ σημαντική προσφορά, πού μέχρι τώρα δέν ἔχει ἀποτιμηθεῖ, οὔτε κἄν ἐπισημανθεῖ, τουλάχιστον ὅσον ἀφορᾶ τόν Καλούτση  .

Νομίζω δέ πώς γίνεται εὔκολα ἀντιληπτό, ὅτι ὁ ὡραῖος ποιητικός τους λόγος, ὁ εὐθύς καί ἄμεσος, ὁ σεμνός καί  θριαμβικός καί συνάμα ὑψιπέτης καί ἀναγωγικός,  κατορθώνει  νά ἀκτινογραφήσει καί νά καταγράψει μέ ἐπιδεξιότητα κορυφαίων λογοτεχνῶν τή δεδηλωμένη ἀφ' ἑνός μέσα στούς αἰῶνες εὐσέβεια τοῦ Κυθηραϊκοῦ λαοῦ πρός τή Μυρτιδιώτισσά του καί τήν ἀμετάθετη ἐμμονή του στή Παράδοση (παρά τίς ἀλλεπάλληλες κυμάνσεις τοῦ ἱστορικοῦ γίγνεσθαι) καί ἀφ' ἑτέρου νά προσκαλέσει καί νά προκαλέσει τούς ἐπιγενομένους, σέ ἕναν προσδιορισμό τῆς στάσεώς τους ἀπέναντι στά δυσοίωνα μηνύματα τῆς ἀντιπνευματικῆς ἐποχῆς μας.