Τό Σάββατο 28 Ἀπριλίου 2012 στό Πνευματικό Κέντρο Ποταμοῦ καί τήν Κυριακή 29 Ἀπριλίου 2012 στόν Κυθηραϊκό Σύνδεσμο Χώρας, περί ὥραν 7μμ., ἔγινε ἡ μηνιαία Σύναξις τῆς Σχολῆς Γονέων καί Κηδεμόνων.
Ὁμιλητής ὁ κ. Παναγιώτης Χαρατζόπουλος,
Καθηγητής Ραλλείου Λυκείου Πειραιῶς
μέ θέμα
Γονεῖς καί παιδιά στήν ἐποχή τῆς
τεχνολογίας.
Μετά τήν ὁμιλία ἀκολούθησε
ἐνδιαφέρουσα συζήτησις ἐπί τοῦ θέματος.
Παραθέτουμε στή συνέχεια ὁλόκληρη τήν ὁμιλία τοῦ καθηγητοῦ κ.Χαρατζόπουλου.
Γονεῖς καί παιδιά στήν ἐποχή τῆς Τεχνολογίας
Πολλοί εἶναι ἐκεῖνοι πού τό ἐκθειάζουν. Δέν εἶναι ὅμως καί λίγοι αὐτοί πού τό κατηγοροῦν ή πού τό ἀντιμετωπίζουν μέ προβληματισμό γιά τ' ἀρνητικά του στοιχεῖα. Παρ' ὅλα αὐτά, ἑκατομμύρια ἄνθρωποι σ'ὅλο τόν κόσμο χρησιμοποιοῦν τίς ὑπηρεσίες πού προσφέρει καί ἀξιοποιοῦν τίς δυνατότητες πού παρέχει. Ἄλλωστε δέν εἶναι καί λίγο νά ἔχεις μπροστά σου, συγκεκριμένα στήν ὀθόνη τοῦ ὑπολογιστή σου καί σέ ἐλάχιστο χρονικό διάστημα, ὅποιο κείμενο, ὅποια εἰκόνα, ὅποια πληροφορία βρίσκεται ἀποθηκευμένη στήν ἄλλη ἄκρη τῆς γῆς. Δέν εἶναι ἀσήμαντη ἐπίσης ἡ δυνατότητα πού σοῦ παρέχεται νά μπεῖς, μέσα ἀπό τήν ὀθόνη τοῦ ὑπολογιστή σου, στίς μεγαλύτερες βιβλιοθῆκες καί στά μεγαλύτερα μουσεῖα τοῦ κόσμου, νά ἔλθουν ταχύτατα μπροστά σου οἱ ἀμύθητοι καί ὡς τώρα ἄγνωστοι γιά τούς πολλούς θησαυροί τους, ἀλλά καί ἡ δυνατότητα ἐνημέρωσης ἐπί παντός ἐπιστητοῦ, χωρίς κἄν νά μετακινηθείς ἀπό τό κάθισμα τοῦ γραφείου σου. Ἀκόμη δέν εἶναι ἀσήμαντη ἡ δυνατότητα νά ἐπικοινωνεῖς γρήγορα καί μέ μικρό οἰκονομικό κόστος μέ ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι μπορεῖ νά βρίσκονται στήν ἄλλη ἄκρη τοῦ πλανήτη, νά πραγματοποιεῖς τίς ἀγορές σου καί τίς συναλλαγές σου μέ τό πάτημα ἑνός πλήκτρου, νά ὀργανώνεις τά ταξίδια σου, τίς διακοπές σου, τήν ψυχαγωγία σου κ.λ.π. ἁπλά καί γρήγορα.
Ὁ λόγος φυσικά
γιά τό διαδίκτυο (ἤ τό INTERNET), τό ὁποῖο δικαιολογημένα χαρακτηρίστηκε ὡς ἡ
μεγαλύτερη ἐπανάσταση στό χῶρο τῆς ἐπικοινωνίας ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Γουτεμβέργιου.
Μιά ἐπανάσταση ἡ ὁποία ἔχει ἔνθερμους ὑποστηρικτές, ἰδιαίτερα μεταξύ τῶν νέων ἀνθρώπων,
ἀλλά καί σφοδρούς πολέμιους. Μιά ἐπανάσταση, ἡ ὁποία ἀπό ἄλλους χαρακτηρίστηκε εὐλογία
καί ἀπό ἄλλους κατάρα. Βέβαια μεταξύ τῶν δύο ὑπερβολῶν, τῆς εὐλογίας καί τῆς κατάρας,
ὑπάρχει καί ὁ χαρακτηρισμός ἐργαλεῖο, ὁ ὁποῖος ἀποδίδει μέ περισσότερο ρεαλισμό
τήν πραγματικότητα. Καί φυσικά ἕνα ἐργαλεῖο μπορεῖ νά ἀποβεῖ χρήσιμο, μπορεῖ ὅμως
νά εἶναι καί καταστροφικό.
Γιά τήν ἱστορία, τό INTERNET, ξεκίνησε ἀπό τίς ΗΠΑ, στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ ΄60 ὡς ἕνα μικρό δίκτυο ἐπικοινωνίας, διακινώντας ἁπλά μηνύματα, μέσω δορυφόρων, τηλεφωνικῶν γραμμῶν καί ραδιοκυμάτων, στό πλαίσιο τῆς ἄμυνας σέ περίπτωση πυρηνικοῦ πολέμου. Στήν ἐποχή μας καί ἰδαίτερα τά τελευταία 20 χρόνια ὡς παγκόσμιος ἱστός (www) (Tim Berner Lee, Σκωτσέζος Ἐρευνητής στό CERN, 1989), ἔχει ἁπλωθεῖ σ' ὁλόκληρο τόν πλανήτη μας, ἔχει γίνει κτῆμα ὄχι μόνο τῶν ἐπιστημόνων καί τῶν ἐρευνητῶν, ἀλλά καί τοῦ ἁπλοῦ πολίτη καί ἀποτελεῖ, κατά τήν ἐποχή τῆς παγκοσμιοποίησης, τό ἐργαλεῖο στά χέρια ὅσων ὁραματίζονται τή δημιουργία μιᾶς διεθνοῦς κοινωνίας πληροφοριῶν.
Ἡ χρήση τοῦ Διαδικτύου, καί οἱ ἐφαρμογές του ἔχουν ἐπηρεάσει καί ἐπηρεάζουν δραματικά πολλούς τομεῖς τῆς ζωῆς μας, ἡ ἐπικοινωνία, τό ἐμπόριο, ἡ ἐκπαίδευση, οἱ συναλλαγές εἶναι μερικοί μόνο ἀπ' αὐτούς καί ἑκατομμύρια ἄνθρωποι σ' ὁλόκληρο τόν πλανήτη τό βιώνουν αὐτό καθημερινά.
Τό βιώνουν ὅμως περισσότερο οἱ νέοι, γιατί σήμερα ἔχουμε μπροστά μας μιά νέα γενιά ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι μεγάλωσαν καί μεγαλώνουν σέ ἕνα φυσικό περιβάλλον, πού ἔχει σέ μεγάλο βαθμό ἐνσωματώσει τούς ἠλεκτρονικούς ὑπολογιστές.
Μεταξύ τῶν δύο κατηγοριῶν γονέων πού προαναφέραμε χρειαζόμαστε σήμερα τεχνολογικά ἐνημερωμένους καί σωστά προβληματισμένους γονεῖς, οἱ ὁποῖοι θά σταθοῦν δίπλα στά παιδιά καί θά τά βοηθήσουν στή σωστή χρήση καί ὄχι στήν κατάχρηση τῶν Τ.Π.Ε., θά τά προφυλάξουν ἀπό τούς πιθανούς κινδύνους καί θά τά βοηθήσουν ὥστε νά ἀξιοποιήσουν τελικά τήν Κοινωνία τῆς Πληροφορίας μετασχηματίζοντάς τήν σέ κοινωνία τῆς Μάθησης, τῆς Γνώσης, τῆς Κριτικῆς Σκέψης.
Στό Διαδίκτυο μπορεῖ κανείς ν' ἀναζητήσει καί νά βρεῖ σχεδόν ὅτι μπορεῖ νά φανταστεῖ καί ὅσο τά χρόνια περνοῦν, ὁλοένα καί περισσότερο τό Διαδίκτυο θά γίνεται καθεστώς στή ζωή μας. Γι' αὐτούς πού παρακολουθοῦν τήν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας, ἔχει ἤδη ἔλθει ἡ ἐποχή κατά τήν ὁποῖα ὁ χρήστης, ἀκόμη καί ὁ ἄσχετος περί τά τεχνολογικά, μπορεῖ ν' ἀνοίγει πολύ εὔκολα καί ἁπλά τίς πύλες τοῦ Διαδικτύου. Δέν ἀπουσιάζει ὅμως καί ὁ προβληματισμός, πού ἀφορᾶ στήν πληροφόρηση, τήν παραπληροφόρηση ἀλλά καί τήν ὑπερπληροφόρηση, πού προσφέρεται μέσῳ τοῦ Διαδικτύου.
Συγκεκριμένα:
Ἔρευνα πού ἔκανε Βρετανική ἑταιρεία σέ διευθυντικά στελέχη μεγάλων ἐπιχειρήσεων στή Δυτική Εὐρώπη, κατέληξε στό συμπέρασμα ὅτι οἱ περισσότεροι ἀπ' αὐτούς ὑποφέρουν ἀπό μιά νέα ἀσθένεια : τό σύνδρομο τῆς ὑπερπληροφόρησης. Πρόκειται γιά τό ἄγχος, τήν ἔνταση καί τήν ἀβεβαιότητα πού δημιουργεῖ ὁ καθημερινός κατακλυσμός ἀπό πληροφορίες καί εἰδήσεις πού φθάνουν, μ' ὅλα αὐτά τά ὑπερσύγχρονα μέσα ἐπικοινωνιῶν, στά γραφεῖα τῶν ἐπιχειρήσεων.
Ἡ ἐπιτακτική ἀνάγκη γιά συνεχή ἐνημέρωση καί ἀφομοίωση κάθε καινούργιου καί ἡ δυνατότητα πολλῶν ἐπιλογῶν, ἄρα καί δύσκολων ἀποφάσεων, ἔχουν ὡς ἀποτέλεσμα ὑπερβολικό ἄγχος, ἐξασθενημένη ὑγεία, ἔλλειψη αὐτοπεποίθησης, βιαστικές ἀποφάσεις καί λανθασμένα συμπεράσματα. Οἱ νέες τεχνολογίες κάνουν ἀκόμα πιό γρήγορη, εὔκολη καί φθηνή τήν ἀπόκτηση πληροφοριῶν. Ὅμως, τό δύσκολο εἶναι τό «ξεκαθάρισμα» τῶν πληροφοριῶν. Στήν ἐποχή πού ζοῦμε, ἡ πρόσβαση στήν πληροφορία εἶναι πολύ εὔκολη καί πολύ φθηνή, ἀλλά ἡ διασταύρωση καί ἡ ἐπαλήθευση τῶν πληροφοριῶν πού ἀποκτοῦμε εἶναι συχνά ἀδύνατη.Ἡ φθηνή πληροφορία δέν ἀποτελεῖ σέ καμμία περίπτωση γνώση οὔτε πολύ περισσότερο σοφία. Εὔκολα μετατρέπεται σέ ἄγνοια ή ἀποβλάκωση. Τό ὅτι ἡ ὑπερπληροφόρηση ὁδηγεῖ στήν ἀποπληροφόρηση ἀποτελεῖ πλέον κοινή διαπίστωση. Ἀπαιτεῖται παιδεία, διάθεση καί χρόνος γιά νά μπορέσουμε νά ἀναλύσουμε καί νά κρίνουμε τίς πληροφορίες καί ὄχι νά τίς καταπίνουμε ἀμάσητες. Στήν ἐποχή μας, ἐνῶ ἡ πληροφόρηση εἶναι θεωρητικά πιό πλούσια, στήν οὐσία ὁμοιογενοποιεῖται, φτωχαίνει καί συγκεντροποιεῖται. Ὑπάρχει ἕνας καθημερινός βομβαρδισμός ἀπό πληροφορίες, οἱ ὁποῖες εἶναι συχνά ἀσύνδετες, ἀνεξακρίβωτες καί κατευθυνόμενες.
Ὅσο ἡ πληροφόρηση γίνεται πιό φθηνή, δηλαδή πιό ἀνεξέλεγκτη, τόσο πιό ἐπιτακτική γίνεται ἡ ἀνάγκη γιά μιά νέα ἀτομική καί συλλογική στάση ἀπέναντι στό πώς διαχειριζόμαστε ὅσα «πληροφορούμαστε». Ζοῦμε σ' ἕναν κόσμο πληροφοριῶν. Μόνο τό 2002 παρήχθησαν δεδομένα πού θά ἀπαιτοῦσαν 500.000 βιβλιοθῆκες τοῦ Κογκρέσου τῶν ΗΠΑ γιά νά ἀποθηκευτοῦν σέ ἔντυπη μορφή. Κάθε ἄνθρωπος παράγει καί συλλέγει ἀπίστευτο ἀριθμό πληροφοριῶν καθημερινά, τόν μεγαλύτερο ἀπό ποτέ. Ὑπολογίζεται σέ 800 ΜΒ ἀνά ἄτομο ἐτησίως. Οἱ ἐπιστήμονες προειδοποιοῦν γιά «ἔκρηξη πληροφοριῶν». Μόνο οἱ ΗΠΑ παράγουν τό 40% τῶν νέων πληροφοριῶν παγκοσμίως. Τό Σύνδρομο Πληροφοριακῆς Κόπωσης (IFS, Information Fatigue Syndrome), εἶναι μιά σύγχρονη ἀσθένεια πού εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ὑπερφόρτωσης τοῦ ἀνθρώπινου ἐγκεφάλου μέ συνεχεῖς πληροφορίες, μέ ἀποτέλεσμα νά ἐμφανίζονται συμπτώματα ἄγχους, μείωση τῆς ἱκανότητας συγκέντρωσης, τῆς ἀπομνημόνευσης ἀλλά καί τῆς λήψης ἀποφάσεων.
Εἶναι σχεδόν βέβαιο , ὅτι τά σημερινά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι βιώνουν σήμερα καί θά βιώνουν ὁλοένα καί περισσότερο στό μέλλον τήν πραγματικότητα τῆς προσφορᾶς πληθώρας πληροφοριῶν μέσω τοῦ Διαδικτύου, τῆς ὑπερπληροφόρησης, ἀλλά καί τῆς παραπληροφόρσης. Ἡ σύγχρονη οἰκογένεια καί τό σχολεῖο λοιπόν ὀφείλουν νά τούς δημιουργήσουν τίς προϋποθέσεις, νά τά ἐφοδιάσουν μέ τίς κατάλληλες γνώσεις νά τούς ἐμπνεύσουν ἐκεῖνες τίς ἀξίες μέ τίς ὁποῖες θά μποροῦν νά ταξειδεύουν στόν ἀπέραντο ὠκεανό τοῦ Διαδικτύου μέ ἀσφάλεια, ἀξιοποιώντας τά καλύτερα στοιχεῖα του, πού εἶναι πολλά καί ἀποφεύγοντας τά κακά πού εἶναι σαφῶς λιγότερα.Τό Διαδίκτυο, εἰδικότερα καί οἱ Τεχνολογίες τῆς Πληροφορίας καί τῶν Ἐπικοινωνιῶν γενικότερα μποροῦν νά ἀποτελέσουν γιά τόν καθένα ἕνα ἀνοιχτό παράθυρο στή Γνώση. τό Διαδίκτυο ἔχει θεμελιωδῶς ἀλλάξει τήν λειτουργική καί οἰκονομική πραγματικότητα τῆς διάδοσης τῆς ἐπιστημονικῆς γνώσης καί τῆς πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς. Γιά πρώτη φορά, τό Διαδίκτυο προσφέρει πλέον τήν εὐκαιρία νά σχηματίσουμε μιά παγκόσμια καί διαδραστική ἀπεικόνιση τῆς ἀνθρώπινης γνώσης, συμπεριλαμβάνοντας τήν πολιτιστική κληρονομιά καί τήν ἐγγύηση τῆς ἀνά τόν κόσμο πρόσβασης. (Διακήρυξη τοῦ Βερολίνου γιά τήν Ἀνοιχτή πρόσβαση στή γνώση τῶν Θετικῶν καί Ἀνθρωπιστικῶν Ἐπιστημῶν).
Ἡ σημερινή οἰκογένεια ἀλλά καί τό σχολεῖο, λοιπόν θά πρέπει νά σταθοῦν μπροστά στίς προκλήσεις τοῦ Διαδικτύου καί τῶν Νέων Τεχνολογιῶν, πού ὅπως εἴπαμε ἔχουν δυναμικά εἰσβάλλει στή ζωή μας καί νά ἀπαντήσουν σ' αὐτές. Γιά τόν λόγο θά πρέπει οἱ γονεῖς καί οἱ δάσκαλοι ὅλων τῶν βαθμίδων τῆς ἐκπαίδευσης θά πρέπει νά γνωρίζουν τούς κινδύνους ἀλλά καί τά ὀφέλη τοῦ Διαδικτύου, ἀλλά καί τά θέματα ἀσφαλοῦς πλοήγησης στόν ἀχανή του κόσμο.
Ἄς δοῦμε κατ' ἀρχάς μερικούς ἀπό τούς σημαντικότερους κινδύνους.
Στή χώρα μας τό πιό συνηθισμένο ἠλεκτρονικό ἀδίκημα εἶναι ἡ διακίνηση καί ἐμπορία ὑλικοῦ παιδικῆς πορνογραφίας (τά θύματα εἶναι ἡλικίας ἀπό 8 μηνῶν καί πάνω ἕως 4 ἐτῶν ἐνῶ ἡ ἡλικία τῶν διακινητῶν εἶναι συνήθως ἀπό 15 ἕως 72 ἐτῶν).
Αὐτοκτονίες μέσω Διαδικτύου.
Φόνοι: Νεαροί δράστες πού ἀναγγέλλουν μέσω διαδικτύου τήν πρόθεση τούς νά κάνουν φόνο καί στή συνέχεια διαπράττουν τό ἔγκλημα.
Οἱ ἀπειλές καί ἡ λεκτική βία, ὁ ἐκφοβισμός, ἡ παρενόχληση μέσα ἀπό προσβολές καί χυδαιότητες ἀπό μεμονωμένα ἄτομα ή ὁμάδες πού ἀσκοῦνται σέ παιδιά κι ἐφήβους μέσω τῶν site κοινωνικῆς δικτύωσης ὅπως εἶναι τό Facebook κλπ, μέ στόχο νά τά ἐξευτελίσουν, ν' ἀσκήσουν πάνω τους ἐξουσία ἤ ἁπλῶς νά ψυχαγωγηθοῦν.
Ἀπάτες μέ πιστωτικές κάρτες, τραπεζικούς λογαριασμούς κλπ.
Ἡ ὑφαρπαγή προσωπικῶν δεδομένων τῶν χρηστῶν καί ἡ χρήση τούς ἀπό τούς ἠλεκτρονικούς «κλέφτες» σέ παράνομες δραστηριότητες στό διαδίκτυο.
Ἡ εἰσβολή χρηστῶν, χωρίς νά ἔχουν τό δικαίωμα, σέ εὐαίσθητα δεδομένα ἀκόμη καί σέ ἀπόρρητα ἀρχεῖα κρατικῶν ὑπηρεσιῶν εἴτε γιά προσωπική ἱκανοποίηση ή περιέργεια ὁπότε μιλᾶμε γιά χάκερς εἴτε γιά οἰκονομικό ὄφελος ὁπότε ἀναφερόμαστε στούς «κράκερς».
Ὁ ἐθισμός στό ἴντερνετ, πού ἀποτελεῖ μιά σύγχρονη ἀσθένεια καί ἡ ἀντιμετώπισή της χρήζει τήν παρέμβαση εἰδικοῦ, εἶναι ἔκδηλος εἰδικά στά νέα παιδιά καί μπορεῖ νά τά ὁδηγήσει σέ ἀντικοινωνική συμπεριφορά, παραμέληση ἤ καί ἐγκατάλειψη τοῦ σχολείου, τῆς ἐμφάνισής τους, τῆς διατροφῆς τους καί τῆς προσωπικῆς ὑγιεινῆς τους ἀλλά καί σέ Ψυχολογικά προβλήματα μέ ἀπρόβλεπτες καί, ποτέ θετικές, συνέπειες. (Ὁμάδα Παιδιατρικῆς Κλινικῆς Νοσοκ. Ἀγλαΐα Κυριακοῦ).
Τά σημάδια πού πρέπει νά ἀνησυχήσουν τό γονιό :
- τό παιδί ξεχνιέται συχνά στόν ὑπολογιστή καί δέν ἔχει συναίσθηση τοῦ χρόνου πού ἀναλώνει σέ αὐτόν.
- Ἀσχολεῖται συνεχῶς μέ τό ἴντερνετ ή μέ δραστηριότητες σχετικές μέ αὐτό, παραμελώντας συχνά τίς ὑποχρεώσεις του στό σπίτι καί στό σχολεῖο.
- Προτιμᾶ τά παιχνίδια στό διαδίκτυο, ἀπό τό νά συναντᾶ φίλους του, μέ ἀποτέλεσμα νά ἀπομονώνεται.
- Πέφτει ἡ ἀπόδοσή του στό σχολεῖο.
- Λειτουργεῖ ἀμυντικά καί ἐχθρικά ὅταν κάποιος φέρνει τή συζήτηση στό θέμα τοῦ διαδικτύου.
- τό διαδίκτυο τό ἀπασχολεῖ ἀκόμα καί τήν ὥρα πού τρῶτε ἤ τήν ὥρα πού διαβάζει ἤ ὅταν βρίσκεται στόν κινηματογράφο.
- Ἀντιδρᾶ πολύ νευρικά θυμωμένα ἤ ἐπιθετικά ὅταν κάποιος τό διακόπτει ἀπό τό παιχνίδι ἤ ἀπό τή συζήτηση πού εἶχε online.
- Ξενυχτᾶ συχνά γιά νά μένει συνδεδεμένος / συνδεδεμένη στό διαδίκτυο.
- Λέει συχνά «καλά, θά παίξω μόνο ἕνα λεπτό ἀκόμη».
- Ἔχει πεῖ ἀρκετές φορές συνειδητά ὅτι πρέπει νά μειώσει τίς ὧρες πού περνᾶ συνδεδεμένο στό διαδίκτυο ἀλλά ἔχει ἀποτύχει νά τηρήσει τό χρονοδιάγραμμα πού ὅρισε μόνος / μόνη χωρίς καμμία πίεση.
- Κρύβει ἀπό τούς γονεῖς πόσες ὧρες περνᾶ στό διαδίκτυο καί συχνά δέν τό ὁμολογεῖ οὔτε στόν ἑαυτό του.
- Δείχνει ἄγχος, ἀνησυχία, ἐξάρσεις θυμοῦ ή βίας ή καταθλιπτική συμπεριφορά ὅταν δέν παίζει στό διαδίκτυο.
Τά ὀφέλη ἀπό τό Διαδίκτυο :
Ἡ τηλεϊατρική.
Ἡ κατάργηση τῶν γεωπολιτικῶν συνόρων καί κάθε εἴδους φραγμῶν στή διάδοση τῆς γνώσης σέ ὅλο τόν πλανήτη.
Ἡ ἐλευθερία διακίνησης ἰδεῶν, πληροφοριῶν, ἀπόψεων στόν κάθε ἄνθρωπο ἀνεξάρτητα ἀπό τήν ἡλικία του, τήν οἰκονομική του κατάσταση, τήν κοινωνική του θέση, τήν κατάσταση τῆς ὑγείας του (π.χ. ΑΜΕΑ).
Ἡ γένεση ἑνός χώρου ἐλεύθερης ἔκφρασης καί συμμετοχῆς στήν παραγόμενη - προσφερόμενη γνώση, π.χ. Wikipedia, Blogs.
Ἡ δυνατότητα πολύπλευρης καί χωρίς χρονικές καθυστερήσεις ἐνημέρωσης, μέσω sites ἐφημερίδων καί ραδιοφωνικῶν σταθμῶν.
Ἡ ψυχαγωγία.
Ἡ ἱκανότητα ἐπικοινωνίας τῶν ἀνθρώπων μεταξύ τούς email, κοινωνική δικτύωση.
Τό Internet ἀλλάζει τήν Ἐκπαίδευση.
Πληθαίνουν στίς μέρες μας, μετά καί τίς σχετικές ἐπιμορφώσεις τῶν ἐκπαιδευτικῶν τά σχολεῖα, ὅπου τό μάθημα δέν γίνεται μέ τόν κλασικό τρόπο, ἀλλά διεξάγεται στό ἐργαστήριο πληροφορικῆς μέ τή βοήθεια ἑνός διαδραστικοῦ πίνακα ἤ πίνακα ἁφῆς, ὅπου οἱ μικροί μαθητές μαθαίνουν τό μάθημα π.χ. τῆς Γεωγραφίας ἀνοίγοντας τό γνωστό πρόγραμμα Google Earth καί κάνουν καί εἰκονικά πειράματα Φυσικῆς.
Μέ τή βοήθεια τῶν ὑπολογιστῶν τοῦ σχολείου καί τῶν προγραμμάτων ἐλεύθερου λογισμικοῦ πού εἶναι ἐγκατεστημένα, ἀσχολοῦνται μέ ἀσκήσεις μαθηματικῶν, συνεργάζονται σέ blogs, ἀνταλλάσσουν μηνύματα καί ἰδέες σέ fora, βρίσκουν πληροφορίες στό Internet καί πολλά ἄλλα. Οἱ δάσκαλοι διαπιστώνουν ὅτι τά παιδιά δείχνουν ἐνθουσιασμένα μ' αὐτόν τόν τρόπο διδασκαλίας, ἐνῶ ταυτόχρονα εἶναι πιό πρόθυμα καί πολύ πιό ἀφοσιωμένα στό μάθημα. Ἀκόμα, τά πολλά, διαφορετικά μέσα διδασκαλίας βοηθᾶνε τά παιδιά πού δέν τά πᾶνε καλά μέ τή λεκτική ἐπικοινωνία.
Οἱ ἠλεκτρονικοί ὑπολογιστές ὄχι μόνο δέν διευκολύνουν τή μάθηση στά παιδιά τοῦ Δημοτικοῦ, ἀλλά σκοτώνουν τή δημιουργικότητα τῶν μικρῶν μαθητῶν καί βλάπτουν τίς μαθησιακές τούς ἱκανότητες. Αὐτό τό συμπέρασμα προκύπτει ἀπό ἔρευνα τῆς Ἀμερικανίδας Παιδοψυχολόγου Caren Murphy σχετικά μέ τίς ἐπιπτώσεις τῆς τεχνολογίας στίς μαθησιακές ἱκανότητες τῶν μαθητῶν τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου. Τά συμπεράσματά της εἶναι ὅτι ἕνα παιδί μαθαίνει καλύτερα ἀπό ἕναν δάσκαλο καί ὄχι ἀπό ἕνα μηχάνημα καί ἐπίσης τά μικρά παιδιά χρειάζονται σωματική ἄσκηση καί ἄμεση ἐμπειρία γιά νά μπορέσουν νά ἀναπτύξουν τή φαντασία τούς καί τίς αἰσθήσεις τοῦ χώρου καί τοῦ χρόνου.
Τό παραδοσιακό διάβασμα σημαίνει συγκέντρωση, ἀπόλαυση τῆς λεπτομέρειας καί κάποιο ἐπίπεδο ἔμπνευσης, ἐνῶ ἀντίθετα, τά προγράμματα τῶν ἠλεκτρονικῶν ὑπολογιστῶν ἀποτελοῦν φρένο στά παραπάνω. Εἶναι γεγονός ὅτι οἱ ἠλεκτρονικοί ὑπολογιστές εἶναι μία τεχνολογία πού δημιουργήθηκε γιά πρωταρχική χρήση ἀπό τούς ἐνηλίκους καί γιά ἐπαγγελματικούς σκοπούς καί ποτέ δέν ἔχει ἀποδειχθεῖ ὅτι ὑπάρχει κάποια σχέση ἀνάμεσα στή χρήση τῶν ἠλεκτρονικῶν ὑπολογιστῶν καί στή βελτίωση τῶν μαθησιακῶν ἱκανοτήτων τῶν μικρῶν μαθητῶν. Ἐξαιροῦνται τά παιδιά μέ εἰδικές ἀνάγκες.
Τό Internet καί οἱ διάφορες ἡλικιακές ὁμάδες παιδιῶν καί ἐφήβων:
Τά παιδιά ἡλικίας 5-6 ἐτῶν.
Τά παιδιά αὐτῆς τῆς ἡλικίας μποροῦν νά ἀκολουθήσουν εὔκολα ἐντολές στόν ὑπολογιστή, νά χρησιμοποιήσουν τό ποντίκι καί νά παίξουν παιχνίδια στόν ὑπολογιστή. Ἐξαρτῶνται, ὡστόσο, ἰδιαίτερα ἀπό τούς ἐνήλικες ἤ τά μεγαλύτερα ἀδέλφια στήν ἀνεύρεση διαδικτυακῶν τοποθεσιῶν, στήν ἑρμηνεία τῶν πληροφοριῶν τοῦ Internet ἤ στήν ἀποστολή μηνυμάτων ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου.
Τά παιδιά ἑπτά καί ὀκτώ ἐτῶν
Ἡ περιήγηση τοῦ Internet γιά διασκέδαση καί τά διαδραστικά παιχνίδια εἶναι οἱ ἀγαπημένες ἀσχολίες στό Internet γιά αὐτές τίς ἡλικίες. Πιθανόν νά χρησιμοποιοῦν τό ἠλεκτρονικό ταχυδρομεῖο καί ἴσως νά πειραματίζονται μέ τοποθεσίες Web καί κανάλια συνομιλίας πού δέν τούς ἐπιτρέπουν νά ἐπισκεφθοῦν οἱ γονεῖς τους.
Τά προεφηβικά χρόνια 9-12 ἐτῶν εἶναι μία περίοδος ραγδαίων ἀλλαγῶν στή ζωή τῶν παιδιῶν. Ἄν καί στήν ἡλικία αὐτή τά παιδιά ἐξαρτῶνται ἀπό τήν οἰκογένειά τους, ἀναζητοῦν περισσότερη ἀνεξαρτησία.
Τά παιδιά αὐτῆς τῆς ἡλικιακῆς ὁμάδας χρησιμοποιοῦν τό Internet γιά νά ἀναζητοῦν πληροφορίες σχετικά μέ σχολικές ἐργασίες. Μεταφορτώνουν, ἐπίσης, μουσικά κομμάτια, χρησιμοποιοῦν τό ἠλεκτρονικό ταχυδρομεῖο, παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια καί ψηφίζουν γιά τήν ἀγαπημένη τους διασημότητα σέ τοποθεσίες θαυμαστῶν. Ὁ τρόπος ἐπικοινωνίας μέ τούς φίλους πού προτιμοῦν εἶναι τά ἄμεσα μηνύματα.
Οἱ ἔφηβοι χρησιμοποιοῦν τοποθεσίες Web κοινωνικῆς δικτύωσης, κάνουν λήψη μουσικῆς, χρησιμοποιοῦν προγράμματα ἀνταλλαγῆς ἄμεσων μηνυμάτων (IM), ἠλ. ταχυδρομεῖο καί παίζουν παιχνίδια στό Internet. Ἐπίσης χρησιμοποιοῦν ἀρκετά τίς μηχανές ἀναζήτησης γιά νά βροῦν πληροφορίες στό Internet. Οἱ περισσότεροι ἔφηβοι ἔχουν ἐπισκεφθεῖ κανάλια συνομιλίας καί ἐνδεχομένως νά ἔχουν συμμετάσχει σέ ἰδιωτικές συνομιλίες ἤ συνομιλίες ἐνηλίκων.
Τί εἶναι τά Blogs - Ἱστολόγια.
Τά blog εἶναι ἱστοχῶροι ἤ ἱστοσελίδες πού ἀνανεώνονται τακτικά συνήθως σέ καθημερινή βάση.
Περιέχουν πληροφορίες σχετικές μέ ἕνα θέμα καί συνήθως χρησιμοποιοῦνται σάν καθημερινά ἡμερολόγια ἀπό τούς δημιουργούς τους. Ἡμερολόγια πού ἀφοροῦν τήν προσωπική ζωή ἤ τά ἐνδιαφέροντα τοῦ ἐκδότη τους.
Τά blog χρησιμοποιοῦνται εὐρέως γιά τήν ἔκφραση πολιτικῶν ἀπόψεων καί γιά κοινωνικά σχόλια καί τελευταία ὅταν οἱ ἑταιρεῖες ἀνακάλυψαν τή δυναμική τῶν blog, τά χρησιμοποιοῦν γιά νά κρατοῦν ἐνημερωμένους τούς ἐνδιαφερόμενους ἀλλά καί γιά νά δώσουν ἕνα βῆμα ἔκφρασης στούς ἐργαζόμενους ἤ στούς συνεργάτες τους.Στήν πραγματικότητα τά blog μποροῦν νά εἶναι ὁτιδήποτε θέλει ὁ ἐκδότης τους.
Πραγματική μόδα τά ἔκανε τό GOOGLE μέ τήν δωρεάν δυνατότητα πού ἔδωσε νά τό κάνουν καί ἄνθρωποι πού δέν εἶχαν ἰδέα ἀπό κατασκευή ἱστοσελίδων, μέ τήν ὑπηρεσία blogger.
Ἀξιοποίηση τῶν Blogs καί στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας.
Λίγα λόγια γιά τίς σελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης καί εἰδικότερα γιά τό Facebook.
Οἱ λεγόμενες ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης (social networking), ὅπως εἶναι τό Facebook, τό MySpace, τό Hi5, τό Friendster, τό Classmates καί τό Twitter, πού ἀποτελοῦν τή νέα μεγάλη μόδα τοῦ Διαδικτύου, προσφέρουν τή δυνατότητα στούς χρῆστες-μέλη τούς νά δημιουργήσουν προσωπικά προφίλ, ὅπου μποροῦν νά δημοσιεύουν πληροφορίες, σύντομα βιογραφικά ἀλλά καί δικές τούς φωτογραφίες. Ἔχουν ἔτσι τή δυνατότητα νά ἀναζητήσουν παλιούς γνώριμους ή συμμαθητές ἀπό τό σχολεῖο ἤ καί νά δημιουργήσουν καινούργιες φιλίες. Μποροῦν ἀκόμα νά ἀνεβάσουν καί νά ἀνταλλάξουν μ' ἄλλους χρῆστες φωτογραφίες, μουσική καί βίντεο. Πολλοί παρομοιάζουν τίς ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης μέ ἠλεκτρονικές παιδικές χαρές ή καί μέ ἠλεκτρονικά λευκώματα.
Μέ τήν ἐγγραφή του σέ μιά ἱστοσελίδα κοινωνικῆς δικτύωσης, ὁ χρήστης-μέλος δημιουργεῖ μιά προσωπική σελίδα, ὅπου μπορεῖ νά καταχωρήσει κάποια προσωπικά του στοιχεῖα ἀλλά καί φωτογραφίες. Στή συνέχεια, μπορεῖ νά ἀναζητήσει παλιούς συμμαθητές, συναδέλφους ἤ καί φίλους ἤ καί νά κάνει καινούργιες γνωριμίες καί νά ἀνταλλάξει μαζί τούς φωτογραφίες καί βίντεο.
Τό Facebook, πού δημιουργήθηκε στίς 4 Φεβρουαρίου τοῦ 2004 στή Μασαχουσέτη τῶν ΗΠΑ ἀπό ἕναν 20χρονο Ἀμερικανό φοιτητή, τόν Mark Zuckerberg, ὡς ἕνα μέσο ἐπικοινωνίας τῶν φοιτητῶν καί τῶν ἀποφοίτων τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Harvard, ἔφθασε νά ἀριθμεῖ περί τά 60 ἑκατομμύρια χρῆστες στά τέλη τοῦ 2007, οἱ 400.000 ἀπό τούς ὁποίους βρίσκονται στήν Ἑλλάδα τουλάχιστον στά μέσα τοῦ 2008, καί νά εἶναι ἕνας ἀπό τούς πιό δημοφιλεῖς δικτυακούς τόπους παγκοσμίως μαζί μέ τό Google, τό Yahoo! καίτό e-bay. Τό ποσοστό τοῦ πληθυσμοῦ πού ἔχει δημιουργήσει προφίλ στό Facebook ἀνέρχεται στά μέσα τοῦ 2008 στό 37,7 % στίς ΗΠΑ, 9,5 % στή Μεγάλη Βρετανία, 6,2 % στόν Καναδά καί 2,9 % στήν Τουρκία.
Τό Facebook σήμερα ἔχει περισσότερα ἀπό 500 ἑκατομμύρια ἐνεργούς χρῆστες, κατατάσσοντας τό ἔτσι στήν λίστα ταξινόμησης τοῦ Alexa ὡς ἕνα ἀπό τά δημοφιλέστερα web site τοῦ πλανήτη.
Ἐπίσης τό Facebook εἶναι ἕνα ἀπό τά δημοφιλέστερα site γιά ἀνέβασμα φωτογραφιῶν μέ πάνω ἀπό 14 ἑκατομμύρια φωτογραφίες καθημερινά.
Μέ ἀφορμή τήν δημοτικότητά του, τό Facebook ἔχει ὑποστεῖ κριτική καί κατηγορηθεῖ σέ θέματα πού ἀφοροῦν τά προσωπικά δεδομένα καί τίς πολιτικές ἀπόψεις τῶν ἱδρυτῶν του.
Ὡστόσο ἡ συγκεκριμένη ἱστοσελίδα παραμένει ἡ πιό διάσημη κοινωνική περιοχή δικτύωσης σέ πολλές ἀγγλόφωνες χῶρες
Οἱ ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης δίνουν τήν αἴσθηση ὅτι ὁ κόσμος ἔχει πιά γίνει πολύ μικρός καί ὅτι ὅλοι ἀνήκουμε σέ μιά κοινότητα. Παρέχουν πολλές καί διαφορετικές δυνατότητες ἐπικοινωνίας καί ἔκφρασης καί ὁ κάθε χρήστης μπορεῖ νά ἐπιλέξει μέ ποιον θά ἐπικοινωνήσει. Οἱ χρῆστες-μέλη τῶν ἱστοσελίδων αὐτῶν μποροῦν νά συμμετάσχουν στά λεγόμενα «ψηφιακά στέκια», δηλ. ὁμάδες (groups) μέ ἄτομα πού ἔχουν κοινά ἐνδιαφέροντα καί ἀνησυχίες. Ἐπίσης, ὁ κάθε χρήστης ἔχει τή δική του σελίδα (προφίλ), πού μπορεῖ νά διαμορφώσει ὅπως θέλει καί νά προσθέσει καί φωτογραφίες.
Ὑπάρχουν ὁμάδες πού ὑπηρετοῦν κάποιο σοβαρό σκοπό, ὅπως νά προωθήσουν ἕνα μήνυμα ἤ νά ἀφυπνίσουν συνειδήσεις, ἐνῶ ἄλλες ὁμάδες προσφέρονται γιά χαλάρωση καί ἐπικοινωνία.
Oἱ χρῆστες-μέλη τῶν ἱστοσελίδων κοινωνικῆς δικτύωσης ἔχουν συνηθίσει νά δίνουν μέ μεγάλη εὐκολία τά προσωπικά τούς στοιχεῖα, ἀψηφώντας τούς κινδύνους. Ἤδη, ὅμως, σέ πολλές χῶρες καί κυρίως στίς ΗΠΑ, τά στοιχεῖα αὐτά ἐπέστρεψαν ἐναντίον τούς ὡς μπούμερανγκ. Τά παραδείγματα πολλά.
Οἱ εἰδικοί ἐπισημαίνουν : ἡ ἁπλόχερη δημοσιοποίηση τῶν προσωπικῶν μας στοιχείων καί προτιμήσεων μπορεῖ νά χρησιμοποιηθεῖ ἐναντίον μας. Εἶναι γεγονός ὅτι οἱ χρῆστες τῶν ἱστοσελίδων κοινωνικῆς δικτύωσης δηλώνουν συνήθως τήν ἀληθινή ἡμερομηνία γέννησής τους, πάνω ἀπό τό ἕνα τέταρτο τήν ἐργασία τούς καί σέ ποσοστό 10% δημοσιεύουν ἀκόμα καί τήν διεύθυνση κατοικίας τους.Πάντως, οἱ ὁμάδες τῶν ἱστοσελίδων κοινωνικῆς δικτύωσης πού ἀσχολοῦνται μέ σοβαρά κοινωνικά καί περιβαλλοντικά θέματα κάνουν ἀρκετά σοβαρή προσπάθεια, ἐνημερώνοντας καί φέρνοντας κοντά ἀνθρώπους μέ κοινά ἐνδιαφέροντα καί στόχους καί συγκεντρώνοντας αἰτήσεις διαμαρτυρίας. Πρόκειται στήν οὐσία γιά ἕνα ἠλεκτρονικό κοινωνικό κίνημα.
Σημάδια κορεσμοῦ παρατηρήθηκαν στίς ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης στίς ἀρχές τοῦ 2008, κυρίως στίς ΗΠΑ, καθώς οἱ ἐγγεγραμμένοι χρῆστες τους μειώθηκαν κατά 5% περίπου μετά ἀπό μία ξέφρενη κούρσα αὔξησης πού ἄγγιζε τριψήφια ποσοστά. Οἱ χρῆστες ἀναζητοῦν πλέον πιό ἐξειδικευμένους δικτυακούς τόπους.
Ἀπό σχετική ἔρευνα πού ἔκανε τό Πανεπιστήμιο Αἰγαίου τήν ἄνοιξη τοῦ 2008 διαπιστώθηκε ὅτι οἱ χρῆστες τοῦ Facebook στή χώρα μας ἀγγίζουν τίς 500.000, δηλ. περίπου τό 1/5 τοῦ συνόλου τῶν Ἑλλήνων χρηστῶν τοῦ Διαδικτύου, ὅτι τό χρησιμοποιοῦν κυρίως γιά ἐπικοινωνία καί γιά ἄμεσες καί εὔκολες γνωριμίες, ἀφιερώνουν σ' αὐτό 3-5 ὧρες τήν ἑβδομάδα καί ὅτι τό προφίλ τοῦ Ἕλληνα χρήστη τοῦ Facebook εἶναι κάτοικος ἀστικῆς περιοχῆς μέ πτυχίο τριτοβάθμιας ἐκπαίδευσης.
Ἐπίσης, στά μέσα τοῦ 2008 ἄρχισαν νά γίνονται ἐμφανεῖς πολλές διαγραφές προφίλ ἀπό χρῆστες τοῦ Facebook. Καί πρῶτος ἀπ' ὅλους ὁ διάσημος Bill Gates, ὁ ὁποῖος δεχόταν περί τίς 8.000 μηνύματα καθημερινά καί ἔπεσε ἔτσι θύμα τῆς ἴδιας τῆς διασημότητάς του. Οἱ χρῆστες κουράστηκαν ἀπό τή δύναμη τοῦ νά μοιράζονται γιά νά κάνουν τόν κόσμο πιό ἀνοικτό καί πιό συνδεδεμένο.
Στή Μεγάλη Βρετανία ἀποφασίστηκε νά υἱοθετηθεῖ ἀπό τίς ἱστοσελίδες κοινωνικῆς δικτύωσης ἕνας κώδικας ἀσφαλείας γιά τήν προστασία τῶν νεαρῶν κυρίως χρηστῶν. Αὐτό σημαίνει ὅτι θά ἐπιβληθεῖ ἕνα ὅριο ἡλικίας στούς χρῆστες πού θά ἐγγράφονται μέλη τῶν ἱστοσελίδων αὐτῶν ή ἡ ἐγγραφή θά εἶναι δυνατή μόνο μετά ἀπό πρόσκληση ἑνός ἄλλου ἐγγεγραμμένου χρήστη.
Γιά μιά ἀσφαλή
χρήση τοῦ Διαδικτύου.
Εἶναι
σημαντικό νά ἀντιληφθοῦμε ὅτι τά παιδιά μας εἶναι οἱ «ψηφιακοί γηγενεῖς».
Γιά αὐτά τό Διαδίκτυο δέν εἶναι μιά νέα τεχνολογία πού ἐμφανίστηκε γιά νά ἀλλάξει τήν καθημερινότητά τους, ΕΙΝΑΙ ἡ καθημερινότητά τους.
Ἐμεῖς, λοιπόν, οἱ «ψηφιακοί μετανάστες» ὀφείλουμε νά προσαρμοστοῦμε στά νέα δεδομένα ὥστε νά εἴμαστε σέ θέση νά κατανοήσουμε καί νά προφυλάξουμε τά παιδιά μας ἀπό τούς νέους κινδύνους πού ἐμφανίστηκαν στό προσκήνιο, ἀπολαμβάνοντας παράλληλα τά πολλαπλά ὀφέλη τοῦ Διαδικτύου.
Ἐξερευνοῦμε μόνοι ή παρέα μέ τό παιδί μας τό Διαδίκτυο. Μόνο ἔτσι θά μπορέσουμε νά καταλάβουμε τί μᾶς λέει τό παιδί μας ὅταν μᾶς ζητά βοήθεια γιά κάτι πού συνέβη στό Ἴντερνετ!
Δέν ἀπαγορεύουμε στά παιδιά τήν πρόσβαση στό Διαδίκτυο.
Τούς ἐξηγοῦμε τόν λόγο πού δέν ἐπιτρέπονται συγκεκριμένες ἐνέργειες ἤ ἱστοσελίδες.
Τοποθετοῦμε τόν ὑπολογιστή στό σαλόνι ἤ στό καθιστικό καί κάνουμε τό Διαδίκτυο οἰκογενειακή ὑπόθεση.
Βρίσκουμε ἱστοχώρους κατάλληλους γιά τά παιδιά μας, μέ ἐπιμορφωτικό καί ψυχαγωγικό περιεχόμενο καί «σερφάρουμε» σέ αὐτούς τούς χώρους μαζί τους.
Μαθαίνουμε στά παιδιά μας νά μᾶς ἐμπιστεύονται καί νά μᾶς μιλᾶνε γιά τίς διαδικτυακές τούς δραστηριότητες καί τούς διαδικτυακούς τούς φίλους.
Μαθαίνουμε στά παιδιά μας νά προστατεύουν τήν ἰδιωτική τούς ζωή στό Διαδίκτυο, ὅπως κάνουν καί στόν πραγματικό κόσμο.
Ἡ ἀπάντηση στό ἐρώτημα, τό ὁποῖο τίθεται ἐπιτακτικά στίς μέρες μας γιά τό πώς οἱ νέοι σήμερα, καθώς ἀνοίγονται στό ἀχανές περιβάλλον τοῦ Διαδικτύου, θά ἀξιοποιήσουν αὐτό τό ἀνοιχτό παράθυρο στή γνώση καί ταυτόχρονα πώς μέ τή βοήθεια τῆς οἰκογένειας θά ἀποφύγουν τούς κινδύνους πού κρύβονται, εἶναι γονεῖς τεχνολογικά ἐνημερωμένοι, ὑποψιασμένοι καί προβληματισμένοι καί αὐτή ἡ ἀπάντηση εἶναι ταυτόχρονα καί ἡ ἀπάντηση τῆς οἰκογένειας στίς προκλήσεις τοῦ Διαδικτύου. Στίς μέρες μας
ἀναπτύσσονται
πρωτοβουλίες καί γίνονται προσπάθειες γιά τήν ἐνημέρωση τῶν γονέων ἀφ' ἑνός μέν γιά τά πλεονεκτήματα πού πηγάζουν ἀπό
τή χρήση τῶν Τ.Π.Ε. καί τοῦ Διαδικτύου, ἀφ' ἑτέρου δέ γιά τήν ἀσφαλῆ χρήση του.
Σέ
ἱστοχώρους, οἱ ὁποῖοι ἀναφέρονται στήν ἀσφαλῆ χρήση τοῦ Διαδικτύου μπορεῖ ὁ
κάθε γονιός νά βρεῖ συμβουλές πρακτικές καί εὔκολα ὑλοποιήσιμες, ἀλλά καί
βασικές γνώσεις καί πληροφορίες γιά τό τί εἶναι τό Διαδίκτυο, ὁ Παγκόσμιος Ἱστός,
τό Ἠλεκτρονικό Ταχυδρομεῖο κ.ἄ.
Στόν 21ο αἰώνα, ὁ ὁποῖος χαρακτηρίζεται ἀπό τά ἐπιτεύγματα τῆς τεχνολογίας, πού ἐξελίσσεται μέ ἰλιγγιώδεις ρυθμούς, θά εἶναι κανείς ἐκτός πραγματικότητας καί θά μπορεῖ νά χαρακτηριστεῖ τεχνολογικά ἀναλφάβητος, ἄν ἀρνεῖται τή χρήση ὅλων ἐκείνων πού ἡ τεχνολογία μπορεῖ νά τοῦ προσφέρει. Ἄλλωστε πρόβλημα δέν ἀποτελεῖ ἡ λελογισμένη καί ἀσφαλής χρήση τῆς τεχνολογίας ἀλλά ἡ κατάχρησή της. Ἡ οἰκογένεια καί τό Σχολεῖο καλοῦνται καί σ' αὐτόν τόν τομέα νά διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο.
ΙΣΤΟΧΩΡΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ:
http://www.saferinternet.gr
http://www.microsoft.com/hellas/protect/family/default.mspx
http://www.e-yliko.gr/htmls/Safety/getsafe/page.htm)
http://www.schools.ac.cy/faq.html
ΑΛΛΟΙ ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΙΣΤΟΧΩΡΟΙ:
http://www.ecclesia.gr
http://www.pe912fm.com
http://syndpeiraia.blogspot.com
http://synodoiporia.blogspot.com
http://www.study4exams.gr
http://digitalschool.minedu.gov.gr
